گاهی برخی اشخاص تراریوم‌ها را به عنوان یک باغ شیشه‌ای بسته بدون نیاز به نگهداری معرفی میکنند که سال‌ها ماندگاری دارد!
در واقع این ادعا نه کاملا درست است و نه غلط. اگر چه تراریوم‌ها به مراقبت‌های مداوم و آبیاری روزانه نیازی ندارند، اما برای اینکه سبز و ماندگار باشند، شرایط نگهداری خاص خود را باید داشته باشند.
توجه داشته باشید که بسته به نوع گیاهان داخل تراریوم میتواند این شرایط نگهداری متغیر باشد.
در ادامه این مقاله به بررسی شرایط مناسب برای نگهداری تراریوم های ساخته شده با خزه جنگلی و انواع گیاهان محیط مرطوب مثل انواع سرخس ها می‌پردازیم.
شرایط نگهداری تراریوم خزه‌ای
در نگهداری خزهها باید به پنج فاکتور مهم نور، دما، رطوبت و جریان هوا و خاک توجه کنید.
نور
خزه ها در طبیعت در مناطق سایه رشد می کنند. بنابراین نور مناسب خزه ها، نور طبیعی غیر مستقیم (سایه یا پشت پنجره‌ی شمالی) است.
نور مصنوعی و لامپ های رشد گیاه هم می تواند مناسب باشد.
نور مصنوعی 5500-6500 کلوین بدلیل داشتن بیشترین میزان ” پار نوری”مناسب ترین بازه برای خزه ها است. توجه کنید که هرچه میزان کلوین نور از مقدار ذکر شده بیشتر باشد، دمای ایجاد شده توسط لامپ هم بیشتر خواهد بود و از این لحاظ میتواند برای خزه ها مضر باشد. میزان شدت نور تاثیر بسزایی در رشد خزه ها ندارد اما توصیه می شود لومن نور در بازه 420 تا 2100 لومن باشد.
گرچه گیاهان رنگی مانند پپرومیا قرمز، فیتونیا رنگی، گل سنگ و ... برای حفظ رنگ ها به نور نیاز دارند، اما توجه داشته باشید که هرگز تراریوم شیشه ای خود را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار ندهید. شدت نور در برخورد با شیشه تراریوم چند برابر خواهد شد و باعث سوختن گیاهان و خزه ها می شود.
دما
واقعیت این است که در طبیعت برای خزهها دمای حداقل و حداکثر معنایی ندارد. خزهها جز اولین گونه‌های گیاهی هستند که بر روی زمین رشد کرده‌اند و همچنان به بقای خود ادامه میدهند. تغییرات دمایی فقط آنها را به دوره خواب می‌برد ولی آنها همواره زنده می‌مانند. اگرچه دمای بسیار زیاد یا کم عوارض خود را بر روی آنها خواهد گذاشت.
اما برای اینکه همیشه خزه‌های سرسبز و شادابی در تراریوم خود داشته باشید، مناسب ترین دما برای نگهداری آنها 15 تا 26 درجه سانتیگراد است.
گرچه خزهها در طبیعت در دماهای بسیار بالاتر هم جان سالم به در میبرند، اما در محیط بسته ی تراریومی دمای بالای 26 درجه می تواند برای خزه های جنگلی شما خطرناک باشد. زیرا دمای بالا در محیط بسته ی بدون جریان هوا و با رطوبت بالای تراریوم، احتمال بروز کپک را افزایش می‌دهد.
اکنون که کنترل دما بسیار حائز اهمیت به نظر می رسد، در ادامه چند راه کار برای خنک نگهداشتن تراریوم (نهایت 26 درجه سانتیگراد) ارائه می‌شود.
بهترین کار به ویژه برای تراریوم‌ها و تنگ‌های سایز کوچک و متوسط، قرار دادن آنها در محیط‌های خنک و یا استفاده از کولر است که با استفاده از تایمر و تنظیم مناسب زمان آن (در تابستان زمان بیشتر) می‌توانید به راحتی دما را کنترل کنید.
همواره این نکته را به خاطر داشته باشید که دمای درون محفظه بسته تراریوم، از دمای محیط یا اتاقی که تراریوم شما داخل آن قرار دارد حداقل 5درجه سانتیگراد بالاتر است.
راه دیگری که میتواند در کاهش دما موثر باشد، استفاده از مه پاش در پالوداریوم‌ها و کارهای بزرگ و همچنین استفاده از دستگاه مه ساز (بخار سرد) در کارهایی با حجم حداقل 1متر مربع می‌باشد.
با این کار حداقل 3 و گاها تا 10 درجه دمای داخل کار کاهش می‌یابد.
رطوبت
رطوبت مورد نیاز موساریوم‌ها بسته به نوع خزهها میتواند متفاوت باشد. گروهی از خزهها در رطوبت‌های بالا هم آسیب نخواهند دید اما برخی از آنها در رطوبت بالا به سرعت قهوه‌ای خواهند شد.
به طور کلی رطوبت مناسب برای خزهها بین 40% تا 70% است.
آبیاری
خزهها ریشه واقعی ندارند و بخش عمدهی آب مورد نیازشان را از طریق برگها جذب میکنند. بنابراین نیازی نیست که بستر آنها همیشه خیس (گِل و لجنی) باشد. تنها مرطوب بودن بستر خزه کفایت می‌کند. حتی آبیاری بیش از حد به مرور زمان باعث خراب شدن و قهوه ای شدن خزه ها خواهد شد.
بهتر است بعد از ساخت تراریوم به عنوان اولین آبیاری تا حدی که خاک بستر کمی خیس شود، آبپاشی کنید. اما از دفعات بعدی، میزان آبیاری در حد اسپری آب به صورت ایجاد یک شبنم ملایم روی سطح خزه ها کفایت می‌کند.
بسته به میزان جریان هوا، دمای محیط، رطوبت و غیره. میزان آبیاری میتواند از هر روز تا ماهی یک بار متغیر باشد.
مطمئن ترین راه برای دانستن مناسب‌ترین میزان آبیاری برای تراریوم شما، از طریق مشاهده است. اگر شبه برگ‌های خزهها خشک یا جمع شده‌اند، یعنی باید آبیاری خود را بیشتر کنید. اما اگر شیشه تراریوم شما مرتب بخار می‌کند و قطرات آب زیادی روی شیشه دیدید، نشان دهنده رطوبت بیش از حد است. که در این حالت با مگنت شیشه پاکن بست ماس می توانید به راحتی بخار اضافه را پاک کنید.
مسئله بعدی این است که خزه‌های محیط‌های مرطوب نباید کاملا زیر آب قرار بگیرند. در این حالت شکل ظاهری خود را از دست میدهند و به صورت نخ مانند رشد طولی خواهند داشت. پیشنهاد می‌شود که برای این محیط ها از گیاهان آکواریومی استفاده کنید.
اما اگر طراحی شما به صورتی باشد که فضای رودخانه مانند ایجاد کرده اید و یک جریان آب در کار وجود دارد، می توانید در کناره های آب از خزه هایی که رطوبت های بالا را می‌پسندند مثل خزه‌ی لیچن و در درجه بعدی خزه‌های اینسینیه، افین و شیت استفاده کنید. البته اگر آب به صورت مداوم از زیر خزه ها جریان نداشته باشد، یا با قرار دادن تایمر جریان آب را کنترل کنید، که نهایتا 7 الی 8 ساعت در طی شبانه روز به صورت مقطع و زمان بندی شده آب جریان داشته باشد، می‌توانید از خزه ها برای این قسمتها در کار استفاده کنید. درباره رژیم آبیاری خزهها می‌توانید اینجا بیشتر بخوانید
خاک
خزهها در واقع خاک مخصوصی ندارند. اما خاک مناسب برای خزه ها باید چند ویژگی داشته باشد.
خاک تراریوم خزه های جنگلی یا در واقع موساریوم ها باید زهکشی بالایی داشته باشد تا آب زیر خزهها جمع نشود. از طرفی نباید تخلخل بیش از حد داشته باشد تا زیر شبه ریشه‌ها هوا نخورد. همچنین باید بتواند با حفظ آب در خود، رطوبت مورد نیاز خزه ها را تامین کند.
با وجود این شرایط، خاک پیشنهادی ما، ترکیب پیت ماس با درصد کمی پوکه است. این محصولات را می‌توانید در صفحه لوازم جانبی پیدا کنید.
مراقبت‌های مورد نیاز خزه ها بعد از دریافت سفارش
برای جلوگیری از خراب شدن خزهها و گیاهان در مسیر ارسال، محصولات قبل از ارسال آبیاری کمی خواهند داشت. بنابراین بعد از رسیدن سفارشتان بلافاصله پک‌های خزهها را از کارتن خارج کنید، در پک خزهها را باز کرده و با توجه به نوع خزه و به حد نیاز آبیاری کنید. سپس خزهها را در شرایط نگهداری مناسب گفته شده از نظر نور، دما و رطوبت نگهداری کنید.
توجه داشته باشید که برخی از خزهها مانند باربولا، ممکن است زمانی که به دست شما می‌رسد اندکی از شادابی آنها کاسته شده باشد (به ویژه در فصل تابستان). اما جای نگرانی نیست. بعد از آبیاری و قرار گرفتن در زیر نور در شرایط مناسب، کاملا شاداب و سرحال خواهند شد.
بهتر است در اولین فرصت خزهها را به محیط رشدشان (داخل تراریوم، پالوداریوم یا سایر محیط‌های مرطوب) منتقل کنید. چرا که حتی با وجود شرایط مناسب از نظر نور و دما، داخل پک ها جریان هوا و زهکشی مناسب وجود ندارد و ممکن است رطوبت و دما داخل پک بالا رود.
به همین خاطر توصیه می شود که خزهها را بیشتر از دو هفته در پک نگهداری نکنید. بهتر است برای جلوگیری از بالا رفتن رطوبت و ایجاد جریان هوا، در طول این مدت هر روز یا یک روز در میان برای 10-15 دقیقه در پک ها را باز بگذارید، سپس به صورت سطحی آب اسپری کنید و مجدد در پک را ببندید
سلام…….ببخشید برای نگهداری خزه روی چوب خز باید چکار کرد؟؟؟که همیشه سبز باشه
سلام، مقاله ای در این رابطه هست که میتونید مطالعه کنید. اما به طور خلاصه اگر از خزه مناسب این کار استفاده کنید و به خوبی فیکس کنید مشکلی پیش نمیاد.
با سلام
برای ساخت کوکیداما میتوان از این خزه ها استفاده نمود ؟
سلام. بله برای ساخت کوکداما از خزه اسفگنوم استفاده می شه.