خزه‌های تراریومی (محیط مرطوب) چیست؟

اگر خزه خود را در تراریوم نگهداری می‌کنید، بدانید که آب اضافی آن قادر به تبخیر شدن نیست. زهکشی مناسب بسیار مهم است.

در نگهداری خزه‌ ها باید به چهار فاکتور مهم دما، نور، رطوبت و جریان هوا توجه کنید. برای خزه‌ها دمای حداقل و حداکثر معنایی ندارد. فقط آنها را به دوره خواب می برد ولی آنها زنده می‌مانند. اگرچه دمای بسیار زیاد یا کم عوارض خود را بر روی آنها خواهد گذاشت. در هر حال مناسب ترین دما برای نگهداری آن‌ ها 15 تا 26  درجه سانتیگراد است.

نور مناسب خزه ها، نور طبیعی غیر مستقیم (سایه یا پشت پنجره‌ی شمالی) است. نور مصنوعی 5500-6500 کلوین بدلیل داشتن بیشترین میزان ” پار نوری”مناسب ترین بازه برای خزه می باشد. هرچه میزان کلوین بیشتر از مقدار بالا باشد دمای ایجاد شده توسط لامپ هم بیشتر خواهد بود و این امر برای خزه ها بسیار مضر است. میزان شدت نور تاثیر بسزایی در رشد خزه ها ندارد اما توصیه می شود لومن نور در بازه 420 تا 2100 لومن باشد.

رطوبت مورد نیاز خزه‌ها بسته به نوع خزه باید بین 40% تا  70% باشد.

جریان هوای مناسب نیز برای محیط های کوچک  0.5 متر بر ثانیه است. این مقدار برای محیط های بزرگ 1 متر بر ثانیه می‌باشد.

خزه‌‌ها در تراریوم بدون نیاز به آب دادن یا نگرانی از دریافت نور کافی می‌توانند به صورت نامحدود دوام بیاورند.

تراریوم‌های خزه را می‌توان هر ۴ هفته یکبار و به آرامی اسپری کرد.

عرق دائمی و بیش از حد شیشه تراریوم و قهوه ای شدن خزه ها می تواند یکی از نشانه های آبیاری بیش از حد باشد.

بلند‌تر شدن خزه و افزایش ارتفاع آن، نشان‌ دهنده‌ی دریافت بیش از حد نور است.

برای تمیز نگه داشتن خزه، باید سطح آن را خیس نمود تا ذرات کثیف آن از بین برود. خیس نمودن یا هیدراته شدن خزه در مورد خزه‌‌های وحشی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

استفاده از آب آلوده و آبیاری بیش از حد باعث خرابی خزه ها خواهد شد. آب لوله‌کشی حاوی کلر است و کلر رنگ خزه‌ها را قهوه‌ای می‌کند. علاوه‌بر این خزه نباید در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرد. 

اگر چه بیشتر خزه‌ها سایه‌دوست هستند اما برخی از خزه‌ها می‌توانند در معرض نور مستقیم خورشید هم زنده بمانند.

خزه‌ها در هر نوع خاکی می‌توانند رشد کنند زیرا ریشه‌های کم عمق آن‌ها به سادگی و بدون کشیدن مواد مغذی از خاک نگه می‌دارد. خزه‌های موجود در تراریوم بخش اندکی از مواد مغذی خود را از خاک و آب دریافت می‌کنند اما بیشتر غذای خود را از طریق فتوسنتز می‌سازند.

فقط نکته مهم در مورد بستر خزه، زهکشی مناسب آن است. زهکشی باید به صورتی باشد تا شبه ریشه های خزه غرقاب نشود. چرا که خزه ها با آبیاری و خیس شدن بیش از حد قهوه ای و خراب می شوند. با توجه به این موارد، خاک های با زهکشی خوب مثل پیت ماس، کوکوپیت و خاک پلنت مناسب هستند.

رطوبت و کمی جریان هوا برای سالم و طولانی شدن عمر خزه نیاز است. برای برقراری جریان هوای جدید در تراریوم، کافی است درب تراریوم را بردارید و با دست خود روی آن هوا را به جریان بیندازید تا هوای قدیمی خارج شود و جریان جدید هوا برقرار شود.

رطوبت، سایه و خاک اسیدی شرایط ایده آلی برای رشد خزه فراهم می کنند. اگرچه مراقبت از آن کار سختی نیست اما قطعا آفتاب داغ آن را ترد و قهوه‌ای نموده و به سرعت آن را از بین می‌برد.

تاریکی کامل مانع از فتوسنتز گیاهان می شود. خزه سایه دوست است یعنی به نور غیرمستقیم نیاز دارد.

مجموعه‌ی بست‌ماس دارای انواع خزه و گیاه برای ساخت تراریوم می‌باشد. از این رو برای خرید خزه تراریوم می‌توانید از وبسایت رسمی بست‌ماس دات کام مراجعه و اقدام به خرید نمایید.

انواع گوناگون خزه برای ساخت تراریوم وجود دارد که خزه شیت، خزه افین، خزه اسفگنوم و خزه باربولا از پرفروش‌ترین انواع خزه در ایران محسوب می‌شوند.

پس از دریافت مرسوله، بلافاصله پک های خزه ها را از کارتن خارج کنید.

برای جلوگیری از خراب شدن خزه ها در مسیر ارسال، خزه ها قبل از ارسال آبیاری کمی خواهند داشت.

به همین خاطر بعد از دریافت، در پک خزه ها را باز کرده و با توجه به نوع خزه و به حد نیاز آبیاری کنید.

سپس خزه ها را در شرایط نگهداری مناسب از نظر نور، دما و رطوبت نگهداری کنید.

توجه داشته باشید که برخی از خزه ها مانند باربولا، ممکن است زمانی که به دست شما می رسد اندکی از شادابی آنها کاسته شده باشد (به ویژه در فصل تابستان).

اما جای نگرانی نیست. بعد از آبیاری و قرار گرفتن در زیر نور در شرایط مناسب، کاملا شاداب و سرحال خواهند شد.

دمای بالای 24 درجه، رطوبت بالای 70% و نبود نور  و جریان هوای کافی شرایط را برای رشد کپک ها مهیا می‌کند. هرچه دما از 24 درجه بالاتر رود، احتمال کپک زدگی بیشتر می شود. هرچه رطوبت از 70% بالاتر رود و جریان هوا کمتر باشد، احتمال کپک زدگی بیشتر می شود.

در صورت پایین بودن جریان هوا، نور کم هم می تواند باعث ایجاد کپک شود. پس عدم رعایت شرایط مذکور بدون شک منجر به کپک زدن خزه‌ها خواهد شد. البته علاوه بر این، استریل نبودن ابزار کار و دست ها نیز می تواند منجر به کپک شود.

خزه ها ریشه ندارند و آب مورد نیازشان را از طریق برگ‌ها جذب می‌کنند. بنابراین نیازی نیست بستر آن‌ها همیشه خیس (گِل و لجنی) باشد. تنها مرطوب بودن بستر خزه کفایت می‌کند. یعنی مقدار آبی که که اسپری می شود، در حد ایجاد یک شبنم ملایم روی سطح خزه باشد. بسته به میزان جریان هوا و رطوبت، میزان آبیاری از هر روز تا ماهی یک بار متغیر است.

اما عموما، رژیم آبیاری اینگونه است: هفته اول هر روز، هفته دوم یک روز در میان، هفته سوم و چهارم چند روز در میان، ماه دوم هفته ای یکبار و ماه سوم به بعد ماهی یکبار.

خزه اسفگنوم عموما بر روی تنه درختان و تنیده بر آن رشد می‌کند. شبه ریشه‌ها ( ریزویید ها)  این خزه هنگام برداشت بر روی تنه درخت جا می‌ماند. همین امر سبب می‌شود خزه بعد از 30 الی 90 روز قهوه‌ای شود (اصطلاحا به خواب برود). البته با برنامه آبیاری منظم (مثلا روزی 5 بار مه‌پاشی) و با شرایط بهینه قابل نگهداری است. اما  برای تراریوم‌های کوچک و خانگی به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.

خیر. خزه ها هیچ نیازی به خاک غنی برای رشد و نمو ندارند. زیرا بسیاری از املاح مورد نیاز خود را از قسمت گامتوفیتی (برگ ساقه نما) خود می گیرند. لذا کوددهی حتی ممکن است باعث سوختن گیاه نیز بشود.

خزه های افین، شیت و سایپرس برای کار روی سنگ و چوب مناسب هستند. زیرا این خزه ها نیاز به بستر خاک ندارند. هرچند دیده شده که این خزه ها روی سطوح خاک نیز رشد کرده اند.

میتوانید از چسب گیاه استفاده کنید و یا خزه های مناسب را با نخ نایلونی نامرئی و بصورت زیگ زاگ یا ضربدری محکم به سطوح مورد نظر ببندید. حتما توجه داشته باشید که خزه ها روی سطح مورد نظر کاملا فیکس شود تا شبه ریشه ها هوا نخورند.

خزه های محیط های مرطوب در پک هایی به سایز 12×23 سانتیمتر ارائه می شوند.

با در نظر داشتن متراژ و نوع کار خود میتوانید مقدار خزه مورد نیاز خود را محاسبه کنید.

مثلا برای هر 1متر مربع کار کامل بین 45تا 60 پک خزه بسته به تراکم کار شما، خزه نیاز است.

همین طور برای یک تنگ به قطر 30 سانتیمتر، بسته به این که چه مقدار از فضای تنگ را با خزه پر میکنید، 2 تا 4 پک خزه نیاز دارید.

تمام خزه های زنده معرفی شده توسط بست ماس، مخصوص محیط های مرطوب هستند و با توجه به سلیقه، خلاقیت و سبک کار خود می توانید از هر یک از انواع خزه استفاده کنید. اما مسلما هر کدام از خزه ها ویژگی هایی دارند که آنها را از یکدیگر متمایز می‌سازد.

مثلا برای کار روی سنگ یا چوب خزه های سایپرس، شیت و افین مناسب هستند که نیاز به بستر خاک ندارند.

اگر میخواهید روی سطوح عمودی کار کنید، خزه های شیت، سایپرس و افین که بافت منسجم دارند، مناسب هستند اما خزه هایی مثل آتریچوم و آندولاتوم را نمیتوان روی سطوح عمودی کار کرد.

خزه های آتریچوم، آندولاتوم، سایپرس و باربولا خزه های نسبتا قد بلند محسوب می شوند.

اگر مبتدی هستید و تازه به این کار علاقمند شده اید و خیلی با شرایط و مشکلات نگهداری خزه ها آشنایی ندارید، بهتر است در شروع کار از خزه های خاص استفاده کنید. خزه های معمولی به خصوص خزه های کاشن و کارپت بسیار به شرایط نگهداری حساس هستند و برای تازه کارها اصلا توصیه نمی شود.

اگر در کار خود فضایی مانند کناره ی آب ایجاد کرده اید، مناسبترین خزه برای این قسمت ها خزه لیچن است.

بله، همه انواع خزه های زنده معرفی شده بست ماس، مخصوص محیط های مرطوب هستند. میتوانید همه آن ها را کنار هم در یک محیط کار کنید.

فقط در این حالت باید شرایط نگهداری خزه‌های حساس تر را فراهم کنید.

تمام شرایط نگهداری مثل نور، رطوبت و دما همانطور که قبلا اشاره شده باید رعایت شود.

اما در نظر داشته باشید که داخل پک ها جریان هوا و زهکشی وجود ندارد و ممکن است رطوبت و دما داخل پک بالا رود.

به همین خاطر توصیه می‌شود هر روز برای 10-15 دقیقه در پک ها را باز بگذارید، سپس به صورت سطحی آب اسپری کنید و مجدد در پک را ببندید.

از موضوعات بسیار مهم در نگهداری خزه ها و تراریوم های خزه ای، خنک نگهداشتن آن (نهایت 26 درجه سانتیگراد) است.

بهترین کار قرار دادن در محیط خنک و استفاده از کولر است که با استفاده از تایمر و تنظیم مناسب زمان آن (در تابستان زمان بیشتر) میتوانید به راحتی دما را کنترل کنید.

راه دیگری که میتواند در کاهش دما موثر باشد، استفاده از مه پاش در پالوداریوم ها و کارهای بزرگ و همچنین استفاده از دستگاه مه ساز (بخار سرد) در کارهایی با حجم حداقل 1متر مربع می باشد.

با این روش حداقل 3 و گاها تا 10 درجه دمای داخل کار کاهش می یابد.

هنوز برای خزه ها عمر دقیقی مشخص نشده است.

خزه ها جز اولین گیاهان روی زمین هستند.

خزه هایی با عمر 4500ساله نیز دیده شده است.

بنابراین اگر شرایط مناسب و ایده ال برای خزه فراهم باشد، طول عمر ندارد و همواره مانا خواهد بود.

 قارچ کش مانکوزب به دلیل دارا بودن ترکیبات گوگردی، برای خزه ها مضر است. اما قارچکش کاربندازیم برای خزه ها نسبتا بی خطر است.

حتما این نکته بسیار مهم را در نظر داشته باشید، در صورتی که از حشرات مفید استفاده می کنید، به هیچ وجه از هیچ گونه سم استفاده نکید.

خزه هایی که در هر منطقه رشد می کنند، با توجه به شرایط آب و هوایی و ویژگی هر منطقه با مناطق دیگر متفاوت هستند.

به همین خاطر اکثر خزه هایی که در کارهای خارجی می بینید، داخل ایران یافت نمی شود.

اما می توانید از انواع مشابه آنها که در ایران وجود دارد، استفاده کنید.

خزه های محیط های مرطوب نباید زیر آب قرار بگیرند. در این حالت شکل ظاهری خود را از دست میدهند و به صورت نخ مانند رشد طولی خواهند داشت.

اما اگر طراحی شما به صورتی باشد که فضای رودخانه مانند ایجاد کرده اید و به صورت مداوم از زیر خزه آب جریان ندارد، یا با قرار دادن تایمر جریان آب را کنترل کنید، می توانبد از خزه ی لیچن و در درجه بعدی از افین و شیت استفاده کنید.