سرخسها گیاهان آوندی هستند و برخلاف سایر گیاهان فاقد گل و بذر هستند. قدمت آنها به 360 میلیون سال پیش می‌رسد. بیش از 12000 گونه مختلف سرخسها شناخته شده است و تا 20000 گونه متفاوت پیش‌بینی شده است. در ایران تنها حدود 100 گونه از آن توسط تیم بست ماس مشاهده شده است. در سراسر دنیا و در تمامی مناطق انواع مختلفی از سرخسها دیده شده است. قطب جنوب تنها منطقه‌ای است که هیچ گونه سرخسی در آن یافت نمی‌شود.
در زیر برخی از انواع گونه‌ها که مناسب برای محیط‌های مرطوب کوچک و بزرگ می‌باشد معرفی می‌شوند:
انواع سرخس
سرخسها انواع گوناگونی دارند که هرکدام‌شان کاربرد‌های متفاوتی در تزئین خانه و دفتر شما دارند. در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر با این گیاه شگفت‌انگیز آشنا شوید.
سرخس Polypodium Vulgare
“پولیپودیوم” ها یا “بسپایک”، و در زبان مازنی “شال دِم ” دارای انواع مختلف هستند. عموما در یک ریشه که به صورت طولی و ادامه دار است رشد میکنند. محیط‌های سایه و نیم سایه را دوست دارند. آنها عموما برای رشد تنه درختان و دیواره ها را انتخاب میکنند چرا که ریشه رونده آنها میتواند همانند پیچک از این مکان‌ها بالا برود. عموما در تجمعات زیاد اما تنک روی تنه‌ی درختان و در تجمعات کم اما انبوه لای دیواره‌ها دیده می‌شوند. اندازه آنها بین 10 تا 40 سانتیمتر است و بصورت تک برگ رشد میکنند. قلمه زنی آنها بسیار ساده است. فصل هاگ پراکنی آنها از اوایل تیرماه تا اواخر شهریور است. ریشه این گیاه 500 برابر شیرین تر از شکر است و مصرف غذایی نیز دارد.
مقاله مرتبط: نحوه نگهداری از سرخس ها
سرخس Asplenium Trichomanes
"تریچومنز"ها عمدتا در محیط‌های صخره‌ای و کوه پایه‌ای و کوهستانی و عموما در هیمالیا، ایران، اندونزی، نیوزلند و هاوایی رشد میکنند. شامل چندین گونه مختلف هستند. طول این گیاه میتواند در شرایط بسیار خوب به 40 سانتیمتر هم برسد اما عموما اندازه‌ای بین 8 تا 20 سانتیمتر دارند. این گیاه در دمای منفی 20 درجه نیز میتواند به رشد خود ادامه دهد و محیط‌های سرد را دوست می‌دارند. در محیط‌های سایه‌ای، اسیدی و گرانیتی بیشترین مقدار از آنها را میتوان پیدا کرد.
سرخس Aspleniom Scolipendrium
ظاهر کشیده و یکدست این سرخس به آن نام مستعار "زبان گوزن"را داده است. البته نام پارسی این گیاه "زَنگی‌دارو" و نام لاتین آن " آسپلینیوم" است. سرخس زبان گوزنی بیشتر در نواحی گرمسیری و مرطوب و نواحی کنار رودخانه‌ها و خاک سبک و عموما آهکی رشد می‌کند. محیط‌های سایه و تاریک را دوست دارند. هر چند در آفتاب نیز دیده شده‌اند اما معمولا در نور زیاد رنگ برگ‌ها به زردی و گاها دارای خراش‌هایی می‌شوند. طول برگ‌های آن بین 10 تا 60 سانتیمتر و عرض آنها بین 3تا 6 سانتیمتر می‌باشد. هرچند طول این گیاه از ناحیه جوانه تا نوک برگ‌ها تا 90 سانتیمتر نیز دیده شده است. این گیاه بعنوان گیاه زینتی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سرخس Asplenium onopteris
که با نام‌های Asplenium adiantum-nigrum، black spleenwort ،- Asplenium interjectum و Cystopteris fragilis نیز شناخته می‌شود بیشتر در یوروسیا (نواحی اروپا و اسیا) یافت می‌شوند. طولی بیش از 30 سانتیمتر ندارند. عموما در شیب‌های با خاک نرم و یا لابه لای سنگ‌ها و ریشه درختان رشد میکنند و سایه دوست هستند. این گیاه در مجموعه بست ماس با نام فراگیلیس معرفی شده است.
سرخس Dryopteris
با نام مستعار” wood fern ” یا سرخس نَر شناخته می‌شود. بیش از 250 گونه متفاوت دارد. این سرخس تقریبا در تمام نقاط جهان با شرایط مساعد و معتدل رشد می‌کند. این گیاه به همراه تشابهات بسیار زیاد در نوع دیگر که به سرخس ماده نیز معروف است اکثرا در جنگل‌های انبوه و یا کنار برکه های قدیمی و اغلب سایه گیر رشد می‌کند. آنها می‌توانند دمای منفی 20 درجه تا مثبت 50 درجه را تحمل کنند. جوانه‌ها عمدتا بصورت یک کرم سر بیرون می‌آورند. از این رو به آنها سرخس کرمی هم گفته می‌شود. هر برگ آنها میتواند بیش از 1متر طول داشته باشد (در سنین بالای 50 سال). در ایران بیش از 10 نوع از این خانواده سرخس توسط تیم بست‌ماس شناسایی شده است.
ویژگی سرخس ها برای کار در تراریوم چیست؟
گیاهانی که داخل شیشه تراریوم کار میکنید، باید چند ویژگی مهم داشته باشند.
اول اینکه با محیط مرطوب و جریان هوای کم داخل تراریوم سازگاری داشته باشند. نکته دوم ویژگی سرخسها که از دید عوام پنهان می‌ماند این است که گیاه باید رشد مناسب با سایز تراریوم شما داشته باشد. سرخس‌های معرفی شده تیم بست ماس، رطوبت دوست و سازگار با تراریوم هستند. از طرفی رشد آهسته آنها باعث نگهداری چند ساله آنها خواهد شد. برای مثال: دیده شده که سرخس‌هایی نظیر سرخس عقاب می‌توانند در کمتر از 6 ماه تا 2 متر رشد کنند!
این امر خیلی دور از انتظار نیست چرا که عمر این گیاه فصلی حدودا 4 ماه است.
و در این مدت حداقل تا 80 سانتیمتر رشد خواهد کرد. ریشه‌های کم و افشان آنها، سبب می‌شود تا سال‌ها نیاز به تعویض شیشه تراریوم خود نداشته باشید. از ویژگی سرخسها همچنین جوانه زنی مداوم آن‌هاست. که باعث می‌شود همواره به کار شما زیبایی و شادابی ببخشد. برای کاشتن سرخسها نیاز به خاک زیاد و کاشت عمیقی ندارید. فقط کافی است که ریشه‌ها پوشیده شوند و به اصطلاح ریشه‌ها هوا نخورد. این ویژگی سرخسها کار را برای سازندگان تراریوم آسان می‌سازد و برای استفاده‌های خلاقانه و متنوع دوست داران هنر، مزیت خوبی محسوب می‌شود.
فواید سرخسها؟
از فواید گیاه سرخس میتوان به چند مورد اشاره کرد که تصفیه هوا مهمترین آن است. سرخس میتواند گاز سرطانزای فرمالدهید را از بین ببرد و از دلایل استفاده آن در آپارتمان ها است. از دیگر فواید سرخس مصارف خوراکی است که دلایل پزشکی دارد. سرخس باعث ایجاد رطوبت در هوا می‌شود. از سرخس برای جلوگیری از حاملگی هم استفاده می‌شود.
سلام بست موس خیلی عالی در مورد نگهداری و پرورش خزه و سرخس راهنمایی میکنند و ما رو با دنیای این گیاهان بینظیر آشنا میکنن ممنونم از راهنمایی شما
بسیار عالی،ممنون از اطلاعات خوب و تخصصی شما…سایت بست موس فوق مرجع خزه،سرخس مرطوب و تثبیت شده…
سلام و خسته نباشید
من یکی از افرادی هستم که بشدت به دنیای خزه ها و مخصوصًا سرخس ها علاقه و شیفتگی خاصی دارم اما متاسفانه با وجود جستجوی زیاد برای پیدا کردن چند قلم سرخس برای دکور بالای آکواریوم هام همیشه به بن بست خوردم دیگه چه رسد به دیوار سبز و دیوار خزه ای.
با این حال خوشحالم که بصورت اتفاقی صفحه تون رو تو اینستا دیدم و امیدوارم به قول خودتون محصولات و خزه ها و سرخس های تثبیت شدتون دکور مورد نظرم رو اجرا کنم
سلام
ممنونیم که مارو در صفحه اینستاگرام دنبال میکنید.
میتونید برای مشاوره محصولات تثبیت شده دیوار خزه ای با شماره 09358029545 تماس بگیرید.
همچنین برای مشاوره و انتخاب سرخس مناسبتون با کارشناس محصولات تراریومی و محیط مرطوب 09125115302 تماس بگیرید.
کارشناسان ما همه روزه 8 صبح تا 8 شب آماده پاسخ به سوالات شما هستن.